આ મુખ્યમંત્રી કે જેઓ પાકિસ્તાનના હુમલામાં પામ્યા હતા મૃત્યુ
Gujarat Assembly Elections: બળવંત રાય મહેતા! આ સ્વતંત્ર ભારતનું તે નામ છે, જે મુખ્યમંત્રી તરીકે પાકિસ્તાની ફાઈટર પ્લેન હુમલામાં શહીદ થયા હતા. 1965ના ભારત-પાકિસ્તાન યુદ્ધની વચ્ચે, ગુજરાતના બીજા મુખ્યમંત્રી સૈનિકોને પ્રોત્સાહિત કરવા રેલીઓ કરી રહ્યા હતા. 19 સપ્ટેમ્બર, 1965ના રોજ, બળવંત રાય મહેતાનું હેલિકોપ્ટર બીચક્રાફ્ટ કચ્છ તરફ હતું અને ત્યારે પાકિસ્તાની ફાઇટર કૈસ હુસૈનના ડ્રાઇવરે તેનો પીછો કરીને હુમલો કર્યો હતો. જેમાં તત્કાલિન મુખ્યમંત્રી બળવંત રાય સહિત 7 લોકો શહીદ થયા હતા.
અમદાવાદ: ગુજરાત વિધાનસભા ચૂંટણી 2022 માટે ફરી એકવાર રાજકીય મેદાન તૈયાર થઈ ગયું છે, આવતી કાલે એટલે કે, 1 ડિસેમ્બરના રોજ સ્વાતંત્ર્ય ચળવળથી સ્વતંત્ર ભારત સુધીની સફરમાં ગુજરાતના આગેવાનોએ મહત્વની ભૂમિકા ભજવી છે. એક સમયે કોંગ્રેસનો ગઢ ગણાતા ગુજરાતમાં છેલ્લા 27 વર્ષથી ભાજપ સત્તા પર છે. આ એ રાજ્ય છે જ્યાં રાજકારણમાં ઘણી ઐતિહાસિક ઘટનાઓ બની છે. 1965ના ભારત-પાકિસ્તાન વચ્ચેના યુદ્ધમાં શહીદ થયેલા ગુજરાતના મુખ્યમંત્રીના આમાંથી એક નામનો પણ ઉલ્લેખ કરવો જરૂરી છે. તેમનું નામ બળવંત રાય મહેતા, તત્કાલિન મુખ્યમંત્રી બળવંત રાય મહેતાના હેલિકોપ્ટર બીચક્રાફ્ટ પર પાકિસ્તાની એરફોર્સે હુમલો કર્યો હતો, જ્યારે તેઓ એક રેલીમાં ભાગ લઈને કચ્છ જઈ રહ્યા હતા. આ હુમલામાં તત્કાલિન મુખ્યમંત્રી બળવંત રાય મહેતા સહિત 7 લોકોએ જીવ ગુમાવ્યા હતા.
બળવંત રાય મહેતા ગુજરાતના બીજા મુખ્યમંત્રી હતા. તેઓ જૂન 1963 થી સપ્ટેમ્બર 1965 સુધી ગુજરાતના સીએમ હતા. તેઓ ગુજરાતમાં ખૂબ જ લોકપ્રિય નેતા હતા અને સ્વતંત્રતા ચળવળમાં ભાગ લેવા ઉપરાંત તેમને પંચાયતી રાજના પિતામહ પણ કહેવામાં આવતા હતા. દેશના વિભાજન પછી ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે સૈન્ય સંઘર્ષનો સમયગાળો ચાલી રહ્યો હતો. વર્ષ 1965માં ફરી એકવાર ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે યુદ્ધ થયું હતું. સરહદો પર યુદ્ધ ચાલી રહ્યું હતું અને દેશની અંદરના શહેરો, નગરો અને ગામડાઓમાં પણ દેશ પ્રત્યે સમર્પણની ભાવના ધ્રૂજી રહી હતી. આ દરમિયાન, ગુજરાતના તત્કાલિન મુખ્યમંત્રી બળવંત રાય મહેતા 19 સપ્ટેમ્બર 1965ના રોજ વહેલી સવારે જાગી ગયા હતા અને અમદાવાદમાં યોજાનારી જાહેર સભા માટે લગભગ 10 વાગ્યે તેમના નિવાસસ્થાનેથી નીકળ્યા હતા.
CM જવાનોને પ્રોત્સાહિત કરી રહ્યા હતા
પાકિસ્તાન સાથે ચાલી રહેલા યુદ્ધ વચ્ચે બળવંત રાય રેલીમાં ભારતીય સેનાના જવાનોને પ્રોત્સાહિત કરી રહ્યા હતા. તે સમયની સમગ્ર પરિસ્થિતિ પર નજર રાખનારા લોકોનું કહેવું છે કે, રેલી બાદ બળવંત મહેતા બપોરે દોઢ વાગે પરત ફર્યા હતા. આ પછી, તે અમદાવાદ એરપોર્ટ જવા રવાના થયા હતા. તેમની સાથે તેમની પત્ની સરોજ બેન સાથે 3 સાથીદારો અને એક પત્રકાર પણ હતા.
19 સપ્ટેમ્બર 1965ના રોજ, બળવંત રાય મહેતાનું ચોપર બીચક્રાફ્ટ મીઠાપુરથી કચ્છ તરફ ઉડતાં જ પાકિસ્તાનના ફાઈટર પાઈલટ કૈસ હુસૈને તેને અટકાવ્યું હતું. આથી, પરિસ્થિતિ ખૂબ જ ઝડપથી બદલાઈ ગઈ અને CM બળવંત રાય મહેતાના હેલિકોપ્ટરના ડ્રાઈવરને લાગ્યું કે, તેમના પર જોખમ તોળાઈ રહ્યું છે. ગુજરાતના CMનું હેલિકોપ્ટર પાકિસ્તાની ફાઈટરથી ઘેરાઈ ગયું હતું. પાકિસ્તાની એરક્રાફ્ટ દ્વારા એર ઈન્ટરસેપ્ટ કરતા જોઈને બીચક્રાફ્ટે તેના પંખા હલાવવાનું શરૂ દીધું હતું. આમ કરીને, તેણે તેમને મુક્ત કરવાનો સંકેત આપ્યો હતો, પરંતુ પાકિસ્તાની પાયલોટે મીઠાપુરથી 100 કિમી દૂર સુથલી ગામ પર ગોળીબાર કરતી વખતે બળવંત રાય મહેતાના બીચક્રાફ્ટને ટક્કર મારી હતી. જેના કારણે પ્લેનમાં વિસ્ફોટ થયો અને તે આગની જ્વાળાઓથી ઘેરાઇને જમીન પર પડી ગયું. પાકિસ્તાનના આ હુમલામાં તત્કાલિન CM બલવંત રાય, તેમની પત્ની અને પાયલટ સહિત 7 લોકોએ જીવ ગુમાવ્યા હતા. ગુજરાત સરકારના મુખ્ય પાયલટ જહાંગીર એમ. એન્જિનિયર દ્વારા બીચક્રાફ્ટ ઉડાડવામાં આવી રહ્યું હતું.
પાકિસ્તાની પાયલોટે દુખ વ્યક્ત કર્યું હતું
આ સમાચાર ફેલાતાની સાથે જ દેશમાં પાકિસ્તાન વિરૂદ્ધ રોષ ચરમસીમાએ હતો. આ ઘટના પર ભારતીય સેના દ્વારા પાકિસ્તાનને કડક સંદેશ આપવામાં આવ્યો હતો. અહેવાલો અનુસાર, 25 વર્ષીય પાકિસ્તાની પાયલટ હુસૈન તે દિવસે 20,000 ફૂટની ઉંચાઈએ ભારતીય હવાઈ ક્ષેત્રમાં પ્રવેશ કર્યો હતો. બીજી તરફ 46 વર્ષ બાદ પાકિસ્તાની ફાઈટર એરક્રાફ્ટના પાઈલટ હુસૈને બળવંત રાય મહેતાના હેલિકોપ્ટર બીચક્રાફ્ટના પાઈલટની પુત્રીને પત્ર લખીને માફી માંગી હતી. પાયલોટની પુત્રીએ પણ પત્રનો જવાબ આપ્યો અને પિતાના હત્યારાને માફ કરી દીધો હતો.
ભારતીય સ્વાતંત્ર્ય સેનાની બળવંત રાય મહેતા પણ અંગ્રેજો સાથે લડ્યા હતા. તેમનો જન્મ 19 ફેબ્રુઆરી 1900 ના રોજ ગુજરાતના ભાવનગરમાં થયો હતો. તેઓએ સરોજબેન સાથે લગ્ન કર્યા હતા. તેઓ એક રાજકારણી હતા જેઓ સૌરાષ્ટ્ર વિસ્તારમાંથી ભારતની બંધારણ સભામાં ચૂંટાયા હતા. આઝાદી પછી તેઓ ગુજરાતના બીજા મુખ્યમંત્રી બન્યા હતા. બળવંત રાય મહેતાએ લોકશાહી વિકેન્દ્રીકરણની દિશામાં અનેક મોટા કાર્યો કર્યા હતા. તેમને પંચાયતી રાજના આર્કિટેક્ટ માનવામાં આવે છે. તે બળવંત રાય મહેતાની પહેલ હતી કે, ગ્રામીણ પરિષદોને સ્વાયત્ત બનાવવામાં આવી હતી.
